خار استخوان گردن چیست؟ نشانه‌ها و روش‌های درمان
به گزارش همشهری آنلاین، آیا تا به حال صبح از خواب بیدار شده‌اید و احساس کرده‌اید گردنتان به شدت خشک و دردناک است؟ یا هنگام کار طولانی با رایانه، درد به شانه و بازوی شما تیر کشیده باشد؟ یکی از علل شایع چنین علائمی، خار استخوان گردن است. این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که روی لبه‌های مهره‌های گردن، زوائد استخوانی کوچک رشد می‌کند. این زوائد ممکن است در ابتدا بدون علامت باشند، اما با گذشت زمان می‌توانند به اعصاب یا نخاع فشار وارد کرده و باعث درد، بی‌حسی یا حتی ضعف عضلانی شوند.
اهمیت شناخت این عارضه در این است که بسیاری از بیماران، گردن درد را به خستگی یا وضعیت نامناسب خواب نسبت می‌دهند و تا زمانی که علائم شدید نشود، به پزشک مراجعه نمی‌کنند. این تأخیر در درمان می‌تواند آسیب عصبی دائمی ایجاد کند. خوشبختانه با رعایت نکات ساده در سبک زندگی و مراجعه به موقع به پزشک، می‌توان علائم خار استخوان گردن را به حداقل رساند و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانید: گردن درد عصبی چیست و چگونه درمان می‌شود؟
تعریف و شناخت خار استخوان گردن
خار استخوان گردن (Cervical Bone Spur) به رشد غیرطبیعی و کوچک استخوانی در لبه‌های مهره‌های گردنی گفته می‌شود. این رشد اضافی معمولاً نتیجه واکنش بدن به فرسایش غضروف و مفاصل گردن است. هنگامی که غضروف به مرور زمان ساییده می‌شود، بدن برای جبران این آسیب، استخوان‌سازی اضافی انجام می‌دهد و همین امر منجر به تشکیل زوائد می‌شود.
این زوائد لزوماً خطرناک نیستند، اما اگر به اعصاب یا نخاع فشار بیاورند، می‌توانند باعث درد و محدودیت حرکتی شوند. شناخت دقیق این مشکل کمک می‌کند تا فرد قبل از بروز آسیب‌های جدی، اقدام به درمان کند.
بیشتر بخوانید: عواملی که موجب گردن درد می‌شود | راه‌های پیشگیری از گردن درد
نشانه‌ها و علائم خار استخوان گردن
علائم این مشکل می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و حتی برخی افراد ممکن است سال‌ها هیچ علامتی نداشته باشند. اما زمانی که فشار بر اعصاب یا نخاع افزایش یابد، علائم آشکار می‌شود.
شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- درد مزمن یا متناوب گردن: ممکن است با فعالیت یا حتی در حالت استراحت نیز وجود داشته باشد.
- خشکی گردن: کاهش دامنه حرکت و سختی در چرخاندن یا خم کردن سر.
- سردردهای پشت‌سری یا گیجگاهی: ناشی از فشار بر اعصاب گردنی.
- بی‌حسی یا مورمور شدن دست‌ها و انگشتان: علامتی از فشار بر ریشه اعصاب گردنی.
- درد تیرکشنده به شانه یا بازو: به‌خصوص هنگام خم کردن گردن به جلو یا عقب.
- ضعف عضلانی در دست یا بازو: در موارد پیشرفته.
تفاوت با مشکلات مشابه: برخلاف کشیدگی عضلانی یا گرفتگی ساده گردن که معمولاً ظرف چند روز با استراحت و گرما بهتر می‌شود، خار استخوان گردن علائمی مزمن و پیشرونده دارد.
بیشتر بخوانید: چرا عضلات گردن بعد از بیدار شدن می‌گیرد؟
دلایل بروز یا عوامل خطر
خار استخوان گردن معمولاً نتیجه تغییرات تدریجی در مفاصل گردنی است. مهم‌ترین عوامل ایجاد یا تشدید آن شامل:
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، غضروف‌ها فرسوده شده و احتمال تشکیل خار استخوانی بیشتر می‌شود.
- آرتروز گردن: یکی از شایع‌ترین عوامل رشد زوائد استخوانی آرتروز است.
- حرکات تکراری یا فشار مداوم: مانند کار طولانی با رایانه یا استفاده مکرر از موبایل.
- آسیب‌های قبلی گردن: مانند شکستگی یا ضربه در تصادفات.
- ژنتیک: برخی افراد به‌طور ارثی استعداد بیشتری دارند.
- التهاب‌های مزمن مفصلی: مثل روماتیسم مفصلی یا اسپوندیلیت آنکیلوزان.
- وضعیت نامناسب بدن: خم کردن مداوم گردن به جلو، نشستن قوز کرده یا استفاده از بالش نامناسب.
بیشتر بخوانید: درمان گردن درد در خانه با چند تمرین ساده و موثر در خانه
روش‌های درمان خار استخوان گردن
انتخاب روش درمان به شدت علائم و میزان فشار بر اعصاب بستگی دارد.
۱. درمان‌های غیرجراحی
- مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب.
- فیزیوتراپی شامل تمرینات کششی، ماساژ درمانی و تکنیک‌های اصلاح وضعیت بدن.
- استفاده از گردنبند طبی در دوره کوتاه‌مدت برای کاهش فشار.
- گرما یا سرمادرمانی برای تسکین درد.
- تغییر ارگونومی محل کار و استفاده از صندلی و میز مناسب.
۲. درمان‌های پیشرفته
- تزریق داروهای کورتونی در اطراف اعصاب ملتهب برای کاهش التهاب.
- بلوک عصبی برای کاهش درد در موارد شدید.
- جراحی (مانند لامینکتومی یا فورامینوتومی) فقط در صورت فشار شدید بر نخاع یا ضعف پیشرونده عضلانی.
۳. پیشگیری و کنترل بلندمدت
- حفظ وضعیت صحیح گردن هنگام مطالعه یا کار.
- انجام حرکات کششی گردن چند بار در روز.
- تقویت عضلات گردن و شانه با تمرینات ملایم.
- پرهیز از استفاده طولانی‌مدت از موبایل در وضعیت خمیده.
نکات مراقبتی و اقدامات روزانه برای جلوگیری از پیشرفت خار استخوان گردن
برای کاهش درد و پیشگیری از پیشرفت خار استخوان گردن، رعایت این توصیه‌ها مفید است:
- استفاده از بالش مناسب با ارتفاع متوسط و جنس حمایتی.
- اجتناب از چرخش ناگهانی یا خم کردن شدید گردن.
- استراحت‌های کوتاه هر ۳۰ دقیقه هنگام کار با رایانه یا گوشی.
- پیاده‌روی روزانه برای بهبود گردش خون و سلامت ستون فقرات.
- مصرف غذاهای حاوی کلسیم، منیزیم و ویتامین D.
- نوشیدن آب کافی برای حفظ سلامت بافت‌های بین مهره‌ای.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درد گردن شما بیش از دو هفته ادامه پیدا کند یا همراه با علائمی مانند بی‌حسی، ضعف عضلانی، سردرد شدید یا مشکلات تعادلی باشد، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. همچنین پس از هر ضربه یا حادثه که با درد و محدودیت حرکتی همراه است، باید بررسی تخصصی انجام شود.
راهی برای آرامش دوباره گردن
خار استخوان گردن شاید در نگاه اول یک مشکل ساده به نظر برسد، اما اگر نادیده گرفته شود، می‌تواند به آسیب‌های عصبی جدی و دائمی منجر شود. آگاهی از علائم، رعایت اصول مراقبتی و اقدام به درمان در مراحل اولیه، بهترین راه برای کنترل این عارضه است. با ایجاد تغییرات کوچک در سبک زندگی و توجه به وضعیت بدن، می‌توان سال‌ها بدون درد و با گردنی سالم زندگی کرد.
