ایران و ارمنستان؛ همسایگانی با چشم‌انداز تجارت سه میلیارد دلاری
در روزهای اخیر، مقام‌های ایران و ارمنستان طی نشستی‌هایی مشترک و با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران و وزیر اقتصاد ارمنستان، از هدف‌گذاری جدید جهت افزایش حجم مبادلات تجاری تا سقف سه میلیارد دلار خبر دادند. این هدف‌گذاری در راستای توسعه همکاریهای صنعتی و تجاری و ایجاد کارگروه‌های مشترک صورت گرفته است که وظیفه تسریع و تسهیل تفاهمات اقتصادی را بر عهده خواهند داشت.
بر اساس آمار، حجم تجارت دوجانبه ایران و ارمنستان در سال‌های اخیر روندی افزایشی داشته و این رشد به دلایل مختلف از جمله بهبود سیاست‌های اقتصادی، تثبیت منطقه‌ای و گسترش توافق‌های دوجانبه بوده است. طی سال ۱۴۰۱ خورشیدی، صادرات ایران به ارمنستان رشد چشمگیری (حدود ۵۲.۷ درصد) نسبت به سال قبل داشته و مازاد تراز تجاری به نفع ایران بوده است. در سال‌های گذشته، صادرات ایران به ارمنستان به‌طور میانگین به لحاظ وزنی ۱۳.۲ درصد و از حیث ارزش ۱۸ درصد رشد سالانه داشته، در حالی که واردات ایران از ارمنستان کاهش ارزشی و وزنی داشته است. در سال ۲۰۲۳ میلادی حجم صادرات ایران به ارمنستان حدود ۵۹۷ میلیون دلار بوده و مجموع تجارت دوجانبه به بیش از ۶۹۳ میلیون دلار رسیده است.
مهمترین کالاهای صادراتی و وارداتی
طبق منابع علمی و خبری داخلی، مهمترین اقلام صادراتی ایران به ارمنستان شامل نفت گاز و فرآورده‌های نفتی، شمش‌های آهن، پلاستیک و مصنوعات پلاستیکی، قیر، مصالح ساختمانی (مانند سنگ، سیمان و آهک)، خرما، زعفران، خشکبار (پسته، بادام، کشمش)، پوشاک، فرش و محصولات شیمیایی است.
در مقابل، عمده محصولات وارداتی ایران از ارمنستان شامل برق، سنگ معدن مس، تنباکو، برخی مواد معدنی و فلزات گرانبها است.
ایران و ارمنستان علاوه بر تجارت کالا، همکاریهای مهمی در زمینه زیرساخت‌ها و انرژی از جمله احداث خطوط انتقال گاز، برق و نیروگاههای مشترک داشته‌اند. این همکاریها و توسعه کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب باعث افزایش ظرفیت ترانزیتی، بهره برداری متقابل و تسهیل صادرات و واردات شده است.
تشکیل کارگروه‌های تخصصی، امضای تفاهم نامه‌های حمل‌ونقل و مسکن و رایزنی وزیران دو کشور، از اقدامات اخیر بوده که هدف نهایی آن تحقق تجارت سه میلیارد دلاری و ارتقا جایگاه ایران و ارمنستان در مسیرهای بین‌المللی، به خصوص نقش ایران به عنوان شاهراه ترانزیت کالاست.
تحقق هدف افزایش حجم تبادلات تجاری ایران و ارمنستان به سه میلیارد دلار، علاوه بر رشد اقتصادی دوجانبه، منجر به تثبیت روابط منطقه‌ای، توسعه صنایع، زیرساخت‌ها و گسترش همکاریهای راهبردی خواهد شد. با توجه به روند رشد صادرات ایران، ظرفیت‌های صنعتی و کشاورزی، و تمرکز دولت‌ها بر تسهیل تفاهمات و حل مسائل تعرفه‌ای و لجستیکی، چشم‌انداز تحقق این هدف خوش‌بینانه و واقع‌گرایانه است.
این دستاورد نه تنها راه جدیدی برای صادرات کالاهای ایرانی فراهم می‌کند، بلکه نقش ایران در معادلات اقتصادی قفقاز و منطقه اوراسیا را تقویت خواهد کرد.
