به گزارش همشهری آنلاین، اگر علاقه‌مند به آسمان شب هستید، خوب است بدانید در ایران هم می‌توانید زیر سقف ستاره‌ها بخوابید و آسمان را در زیباترین حالت تماشا کنید؛ چه در کویر و چه در جنوب یا حتی در حیاط یک خانه روستایی. در ایران اگرچه قرن‌هاست رصدخانه‌ها فعالیت می‌کنند، اما گردشگری نجوم هم جان تازه‌ای به رصد آسمان شب در اماکن تاریخی و کویر داده است.

آسمان را ببینید، گم نشوید

رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای راهنمایان گردشگری ایران به همشهری می‌گوید: «فارغ از رصدخانه‌های کشور که برای فعالیت‌های حرفه‌ای نجوم در نظر گرفته شده است، می‌توان به گردشگری نجوم رسید. افراد عادی تمایل دارند یک اطلاعات اولیه در حد یک ورکشاپ یکی، دو ساعته از آسمان داشته باشند و از این منظر تورهای رصد می‌تواند جذابیت‌های ویژه‌ای باشد.»

محسن حاجی سعید عنوان می‌کند: «رصد آسمان ویژگی‌های جالبی دارد. مثلا با شناخت صورت‌های فلکی به نوعی مهارت‌آموزی صورت می‌گیرد و وقتی شما بتوانید جهت‌های مختلف را در تنهایی و شب پیدا کنید، اگر در مسیر خود را گم کنید، با شناخت صورت‌های فلکی مسیر خود را پیدا خواهید کرد.»

نقاط مستعد گردشگری نجوم در ایران

به گفته این کارشناس حوزه گردشگری، مناطق زیادی در کشور ظرفیت بالایی در گردشگری نجوم دارند. محسن حاجی سعید تاکید می‌کند که بر خلاف تصور که مناطق کویری مساعد این گردشگری هستند، می‌گوید: «این مناطق شامل مناطق کوهستانی و مرتفع هم می‌شود.»

او البته معتقد است کویرها نقاط طلایی ما در گردشگری نجوم محسوب می‌شوند. حاجی‌سعید می‌گوید: «اگر از سمت تهران شروع کنیم، ما کویر مرنجاب، بعد مناطق سمنان یا مناطق شمال‌شرق اصفهان، یزد، خراسان جنوبی و کویر لوت را برای گردشگری نجوم داریم. این مناطق برای رصد فوق العاده هستند. مثلا در کویر سه قلعه خراسان جنوبی تاریک‌ترین نقطه کشور را داریم که عاری از آلودگی نور و ریزگردهاست و بهترین منطقه رصد به حساب می‌آید.»

رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای راهنمایان گردشگری ایران تاکید می‌کند: «در برخی از کشورها ۶ تا ۹ ماه از سال هوا ابری است و مابقی آن نیز آسمان برای رصد مناسب نیست. در حالی که ایران پتانسیل بسیاری برای گردشگری نجوم دارد. به نوعی آسمان در شب کتاب بی پایانی است که گویی هر ستاره سطری از این کتاب است. بنابراین، این جذابیت را نباید نادیده گرفت.»

برای تماشای آسمان کجا برویم؟

۲ دهه است ستاره‌شناسی آماتوری به یکی از شاخه‌های پرطرفدار صنعت گردشگری تبدیل شده و با عنوان گردشگری نجوم طرفدارانی پیدا کرده است. به نظر می‌رسد شناخت آسمان یک کنجکاوی ذاتی در انسان محسوب می‌شود و حالا گردشگری نجوم آن را ساده کرده است. بیایید با هم سری به مناطق پرطرفدار گردشگری نجوم در ایران بزنیم.

روستای اصفهک

روستای اصفهک در ۳۵ کیلومتری شرق طبس در خراسان جنوبی قرار گرفته و بومگردی، گردشگری کویر و نجوم از جمله ظرفیت این روستای توریستی است. در دل روستای خشتی اصفهک، رصدخانه‌ای است که فرصت تماشای یکی از شفاف‌ترین آسمان‌های کویر را فراهم می‌کند تا گردشگران بتوانند از تاریک‌ترین آسمان کشور بیشترین لذت را ببرند. این رصدخانه با الهام از معماری سنتی منطقه و با استفاده از مصالح بومی همچون خشت و آجر بنا شده است به ‌طوری که به‌ جای یک سازه‌ مدرن و غریبه، بخشی هماهنگ از بافت تاریخی روستا به نظر می ‌رسد.

ژئوپارک قشم

ژئوپارک قشم (دره ستارگان) در جزیره قشم هرمزگان در جنوب ایران قرار دارد و نخستین ژئوپارک خاورمیانه است که از سال ۱۳۸۵ به عضویت شبکه جهانی ژئوپارک درآمده است. دره ستارگان یکی از ژئوسایت ‌های اصلی ژئوپارک جهانی قشم است و به عنوان یکی از عجایب هفت‌گانه جزیره قشم شناخته می‌شود. توصیه می‌شود علاقه‌مندان دره ستاره‌ها، برای لذت بردن از این شگفتی خلقت در شب‌های مهتابی و در لحظاتی که سکوت همه جا را فرا گرفته و آسمان و ستاره‌ها در نزدیکی زمین احساس می‌شوند، نظاره‌گر این پدیده زیبای زمین‌شناسی، باشند.

متین‌آباد کاشان

متین‌آباد روستایی از توابع شهرستان نطنز در استان اصفهان است؛ کمپ متین‌آباد بزرگترین اکوکمپ کویری ایران محسوب می‌شود و از مقاصد گردشگری نجوم ایران است. این اکوکمپ دارای تجهیزات زیادی در حوزه گردشگری است. این منطقه به دلیل آسمان صاف و تاریکی شب، شرایط ایده‌آلی را برای رصد ستارگان و لذت بردن از زیبایی‌های آسمان شب فراهم می‌کند.

روستای مصر

روستای مصر از توابع شهرستان خور و بیابانک در اصفهان است. این منطقه به دلیل وسعت زیاد و شن‌ها و تپه‌های شنی و وجود کاروانسرای مصر، مکانی ایده‌آل برای علاقه‌مندان به ستاره‌شناسی و رصد آسمان شب است. کویر مصر با آسمان تمیز و کویری خود، شرایط عالی برای مشاهده ستارگان و حتی رصد نجومی از سیارات را فراهم می‌کند. به همین دلیل کویر مصر از جمله مقاصد پرطرفدار برای تورهای نجومی است که هر ساله برای رصد ستارگان به این منطقه سفر می ‌کنند.

تخت سلیمان

در استان آذربایجان غربی تنها در تخت سلیمان شرایط برای گردشگری نجوم وجود دارد. تخت سلیمان نام یک مجموعه تاریخی است که در بخش تخت سلیمان تکاب واقع شده است و قدمتی بیش از سه هزار سال دارد. این سایت علاوه بر ظرفیت‌های تاریخی و طبیعی هم اکنون به عنوان یکی از نقاط آسمان تاریک کشور محسوب می‌شود.

کاروانسرای قصربهرام

مجموعه قصر بهرام مربوط به دوره ساسانی است و در پارک ملی کویر استان سمنان قرار دارد. قصر بهرام از گذشته مورد توجه گردشگران بوده و جالب اینکه در حال حاضر عنوان یکی از محل‌های رصد ستارگان مورد توجه علاقه‌مندان قرار گرفته است.

ماجرای روز جهانی برای خوابیدن زیر سقف ستاره ها

شب جهانی خوابیدن زیر ستاره‌ها در سال ۲۰۲۰ توسط شرکت تجهیزات کمپینگ و پوشاک ادی بائر (Eddie Bauer) و به مناسبت صدمین سالگرد تأسیس این برند آغاز شد. هدف از این نامگذاری، الهام بخشیدن به مردم برای ماجراجویی و تجربه زیبایی‌های فضای باز بود. نیمه تابستان در نیمکره شمالی، همزمان با بارش شهابی برساوشی است. این رویداد نجومی، فرصتی عالی برای تماشای شهاب‌سنگ‌ها و لذت بردن از زیبایی‌های بیشتر آسمان است و دلیل نام گذاری این روز به چنین نامی همین موقعیت زمانی است.