راهنمای جامع قلمه زدن گیاهان: روش‌ها و زمان مناسب قلمه زدن
به گزارش همشهری آنلاین، قلمه زدن روشی برای تکثیر گیاهان است که در آن بخشی از گیاه مادری (مانند ساقه، برگ یا ریشه) جدا شده و در شرایط مناسب برای ریشه‌زایی قرار می‌گیرد. برخی گیاهان به‌راحتی از طریق قلمه تکثیر می‌شوند، درحالی‌که برخی دیگر نیاز به هورمون‌های ریشه‌زایی دارند. موفقیت در قلمه‌زنی به عواملی مانند زمان انجام کار، سن گیاه، دما، رطوبت و نوع بستر کشت بستگی دارد.
در این مطلب، انواع روش‌های قلمه زنی، بهترین زمان برای انجام آن و نکات کلیدی برای افزایش موفقیت قلمه‌ها را بررسی می‌کنیم.
انواع روش قلمه‌زنی
قلمه‌زنی به چهار روش اصلی انجام می‌شود:
۱. قلمه ساقه
این روش متداول‌ترین نوع قلمه‌زنی است و بر اساس میزان رسیدگی ساقه به چهار گروه تقسیم می‌شود:
– قلمه چوب نرم (چوب سبز)
– از شاخه‌های جوان و نرم گیاهان خزان‌دار یا همیشه‌سبز تهیه می‌شود.
– معمولا برای گیاهان زینتی استفاده می‌شود و ریشه‌زایی آن ۲ تا ۵ هفته طول می‌کشد.
– قلمه چوب نیمه سخت (نیمه خشبی)
– از ساقه‌های نیمه‌رسیده گیاهان همیشه‌سبز یا خزان‌دار در تابستان گرفته می‌شود.
– طول قلمه حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر است و برگ‌های پایینی آن حذف می‌شوند.
– قلمه علفی
– از گیاهان علفی و غالباً زینتی تهیه می‌شود.
– قلمه چوب سخت (خشبی)
– از شاخه‌های یکساله و رسیده در پاییز یا زمستان گرفته می‌شود.
– به سه شکل ساده، پاشنه‌دار و قنداقه‌دار تهیه می‌شود.
۲. قلمه ریشه
– مناسب برای گیاهانی که توانایی تولید جوانه روی ریشه دارند.
– بهترین زمان: اواخر پاییز یا اوایل بهار (قبل از شروع رشد ریشه).
۳. قلمه برگ
– برای گیاهانی که توانایی تولید ریشه و جوانه از برگ را دارند.
– برگ همراه با دمبرگ در بستر مرطوب قرار داده می‌شود.
۴. قلمه جوانه برگ
– زمانی استفاده می‌شود که قلمه برگ ریشه می‌زند اما شاخه جدید تولید نمی‌کند.
– جوانه جانبی موجود روی دمبرگ، شاخه جدید را تشکیل می‌دهد.
بهترین زمان برای قلمه‌زدن در طول سال
| ماه | نوع قلمه و اقدامات لازم |
| فروردین | قلمه گیاهان خزان‌دار، لایه‌بندی |
| اردیبهشت | قلمه‌زنی قسمت‌های نرم گیاه |
| خرداد | قلمه گیاهان برگ‌ریز، حفظ رطوبت |
| تیر | قلمه گیاهان همیشه‌سبز و غنچه‌دهنده |
| مرداد | قلمه قسمت‌های سبز و نرم گیاه |
| شهریور | جمع‌آوری بذر، قلمه چوب نیمه‌سخت |
| مهر | قلمه در بستر شن – برش قسمت‌های سخت و سفت و یا سبز گیاه باید در شن انجام شود. یا اینکه از قسمت پایین گیاه، گرمای کافی برسد. |
| آبان | قلمه چوب سخت در گلدان‌های داخل خانه |
| آذر | قلمه در بستر گرم یا قبل از یخ‌زدگی زمین |
| دی و بهمن | قلمه در صورت عدم یخ‌بندان زمین |
| اسفند | قلمه گیاهان خزان‌دار قبل از بیدارشدن |
نکات کلیدی برای موفقیت در قلمه‌زنی
- انتخاب ساقه‌های سالم و عاری از بیماری
- استفاده از هورمون ریشه‌زایی برای افزایش موفقیت
- پوشاندن قلمه‌ها با کیسه پلاستیکی برای حفظ رطوبت
- اجتناب از قلمه‌گیری در زمان گلدهی گیاه
- انتقال قلمه‌های ریشه‌دار به گلدان مناسب
جمع‌بندی
بهترین زمان قلمه‌زنی بستگی به نوع گیاه و روش قلمه‌گیری دارد. قلمه‌های چوب نرم در بهار، قلمه‌های نیمه‌سخت در تابستان و قلمه‌های چوب سخت در پاییز و زمستان گرفته می‌شوند. با رعایت اصول صحیح و انتخاب زمان مناسب، می‌توان به‌راحتی گیاهان مورد علاقه خود را تکثیر کرد.
